Nic też dziwnego, że obok pielgrzymów ściągali tu także licznie sprzedawcy dewocjonaliów i sami ich wytwórcy. Dużą popularnością zawsze cieszyły się przedstawienia związane z określonym sanktuarium. Były nie tylko rodzajem pamiątki z odbytej pielgrzymki, ale także – jak wierzono – z racji swego pochodzenia posiadały szczególną wartość religijną.

W Małopolsce ważnym ośrodkiem pątniczym była Kalwaria Zebrzydowska, ufundowana na początku XVII wieku przez Mikołaja Zebrzydowskiego, który sprowadził tu zakon bernardynów i wybudował klasztor. Zapragnął on stworzyć pierwszą w Polsce kalwarię, nawiązującą do topografii Jerozolimy. Zatrudnił do tego przedsięwzięcia Pawła Baudartha, który zaprojektował poszczególne stacje i nadzorował całość wykonywanych prac. W 1617 roku zakończono budowę wszystkich stacji Drogi Męki Pańskiej. Już w 1606 roku odprawiono w Kalwarii pierwsze nabożeństwo, które szybko przerodziło się w teatralną inscenizację misterium. Do dnia dzisiejszego misterium pasyjne, organizowane rokrocznie w Wielkim Tygodniu, gromadzi tłumy wiernych, którzy z jednakowym przejęciem śledzą wydarzenia z ostatnich dni życia i śmierci Jezusa, odgrywane przez amatorów i zakonników, wcielających się w postacie z Ewangelii. Równie wielką popularnością cieszą się sierpniowe uroczystości Pogrzebu i Tryumfu Matki Boskiej. Kompanie pielgrzymkowe przemierzają kalwaryjskie Dróżki, rozważając najważniejsze wydarzenia z życia Maryi.

Pątnicy przybywający do Kalwarii Zebrzydowskiej ze szczególną czcią nawiedzali znajdujące się tutaj, uważane za cudowne: obraz Matki Boskiej Kalwaryjskiej, srebrną figurę Matki Boskiej Anielskiej, a zwłaszcza figurę Chrystusa z kaplicy III Upadku. Bardzo chętnie nabywali pamiątki, a niewielkich rozmiarów rzeźby oraz święte obrazki, wykonane różnymi technikami, przedstawiające Jezusa upadającego pod ciężarem krzyża, były wśród nich szczególnie popularne. Kopie cudownej figury Jezusa, umieszczane w przydrożnych kapliczkach, wyznaczały także drogę pątnikom udającym się do Kalwarii Zebrzydowskiej.

Anna Woźny, Beata Skoczeń-Marchewka

Zobacz drzeworyt w bazie E/4422/MT