Według legendy pochodziła z Azji Mniejszej i była córką bogatego poganina Dioskora. Wbrew ojcu przyjęła chrzest i złożyła ślub czystości. Za karę została zamknięta w wieży i głodem zmuszana do wyparcia się wiary i do małżeństwa. Świętej Barbarze udało się uwolnić przy pomocy nawróconych murarzy i schronić we wnętrzu góry, która się przed nią w cudowny sposób rozstąpiła. W końcu jednak Święta została pojmana, a własny ojciec zaprowadził ją przed sąd i oskarżył. Skazana na męki, wykazała się heroiczną wiarą. Legenda mówi, że Barbarę odwiedzał anioł, leczył rany i udzielał komunii. Święta poniosła śmierć przez ścięcie mieczem. Wykonawcą tego wyroku miał być jej ojciec, który po egzekucji zginął rażony piorunem. Barbara poniosła męczeńską śmierć w Nikomedii lub Heliopolis ok. 305 roku, podczas krwawego prześladowania chrześcijan. Kult Świętej szybko się rozpowszechniał na Wschodzie i na Zachodzie. Również w Polsce żywo rozwinął się w pierwszych wiekach chrześcijaństwa na naszych ziemiach.

Dzień św. Barbary, zwany Barbórką jest wielkim świętem górników. Obchody obejmują uroczyste msze święte w intencji górników i ich rodzin, koncerty, parady, zabawy i bale. Tego dnia mają miejsce wyzwoliny na rębacza, czyli przyjęcie młodych pracowników do górniczego stanu. Najważniejszym punktem wyzwolin jest skok przez skórę, czyli skórzany fartuch, na którym dawniej zjeżdżano sztolniami w dół. Skok ten ma udowodnić sprawność fizyczną kandydata na górnika. Niegdyś dzień św. Barbary uroczyście obchodzili także rybacy i flisacy.

Barbara – imię kobiece, z greckiego barbaros – barbarzyński, obcy, cudzoziemski.
Ikonografia: św. Barbara przedstawiana jest w długiej szacie, często w koronie na głowie W ręku trzyma kielich z Hostią, miecz lub palmę męczeństwa. Jej atrybuty to: anioł, palma męczeństwa, kielich, księga, lew, miecz, monstrancja, pawie lub strusie pióro, wieża, postać prześladowcy u stóp.
Patronat: górnicy, hutnicy, marynarze, flisacy, murarze, architekci, kowale, dzwonnicy, rybacy, żołnierze, kamieniarze, więźniowie, tkacze, wytwórcy sztucznych ogni, kaplice cmentarne i groby. W tradycji ludowej św. Barbara jest patronką życia rodzinnego i dobrej śmierci. Uznawano ją za orędowniczkę w czasie burzy i epidemii. Wizerunki św. Barbary były chętnie wieszane w domach.
Z dniem św. Barbary związanych jest wiele wróżb meteorologicznych ujętych w przysłowia. Najbardziej znane to „Barbara po wodzie – Boże Narodzenie po lodzie” i odwrotnie.
Podczas II wojny światowej i stanu wojennego, św. Barbara była patronką ludzi działających w podziemiu i opozycji.
Świętą Barbarę przedstawiają drzeworyty: MCz.IV.146:60, Gr.Pol.12932 MNW, S/155/30/MT

Justyna Masłowiec