Podobnie jak wielu innych świętych z początków chrześcijaństwa, święta Zofia jest postacią zagadkową. Wprawdzie znane są jej hagiografie, ale powstały późno i zawierają wiele sprzecznych treści. Według tradycji św. Zofia żyła w II wieku w Rzymie, była wdową i matką trzech córek – Fides, Spes, Caritas (Wiary, Nadziei i Miłości). Władze dowiedziały się, że rodzina wyznaje Chrystusa i Zofia została wezwana przed namiestnika. Żeby oczyścić się z zarzutów, kobiecie nakazano oddać cześć bogini Dianie, a gdy zdecydowanie odmówiła – poddano torturom jej dzieci. Nawet to nie złamało dzielnej chrześcijanki. Wręcz przeciwnie, zachęcała córki do mężnego przyjęcia męczeństwa. Namiestnik zdumiony nieugiętą postawą kobiety darował jej życie, ale Zofia wkrótce zmarła z żalu. Inna wersja przekazuje, że Święta była torturowana i umarła wraz z córkami. Kult św. Zofii był pojawił się we wczesnych wiekach chrześcijaństwa zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie.

Zofia, imię kobiece pochodzenia greckiego od sophia – mądrość.
 Ikonografia: święta przedstawiana jest ze swymi córkami, które oprócz palm męczeńskich trzymają narzędzia męki, m.in. ruszt, kocioł, pałki, rózgi. Wiara, Nadzieja i Miłość są uważane za personifikację tych cnót teologicznych.
 Patronat: wdowy, ludzie mądrzy, miejscowość Bobowa.
 W 1410 roku przy kościele św. Marka w Krakowie zostało powołane Bractwo Świętej Zofii. Mógł do niego należeć każdy chrześcijanin niezależnie od płci, wieku, stanu i majątku. Religijnym fundamentem działalności wspólnoty był kult patronki i cześć oddawana Najświętszemu Sakramentowi. Bractwo działa do dziś.
 Znaczne ochłodzenie, które zazwyczaj występuje w Europie Środkowej w połowie maja a wiąże się z napływem zimnego powietrza polarnego, nazywane jest „zimnymi ogrodnikami” i „zimną Zośką”. Wspomnienia „zimnych” świętych: Pankracego, Serwacego i Bonifacego przypadają na trzy dni poprzedzające 15 maja.
 Świętą Zofię z córkami można zobaczyć w bazie danych na drzeworytach: E/1859/MT, MMP/E/5915.

Justyna Masłowiec