Święty Franciszek (Jan Bernardone), pierwszy stygmatyk, założyciel zakonów, reformator Kościoła. Urodził się w Asyżu (1181 lub 1182 roku) w zamożnej rodzinie kupieckiej. Lata młodości upływały mu bez większych trosk, czas wypełniały zabawy i marzenia o zaszczytach stanu rycerskiego, do którego aspirował z pomocą pieniędzy ojca. Jednak wojna, w której wziął udział, radykalnie zmieniła jego zamiary. Franciszek zamiast na ścieżkę kariery rycerza, wkroczył na drogę przemiany duchowej, a w jego życiu wyraźnie zaczął działać Pan Bóg, który wezwał go do naprawy Kościoła. Święty wezwanie zrozumiał najpierw dosłownie i zajął się odbudową zrujnowanej świątyni pod Asyżem, ale szybko okazało się, że Bóg powierzył mu misję odnowy instytucji Kościoła wstrząsanego wówczas sporami i herezjami. Zadanie to można było zrealizować jedynie poprzez powrót do cnót podkreślanych w Ewangelii – miłości bliźniego, ubóstwa, pokuty, odwagi, prostoty i pogody ducha. Takie wartości i zachowania Franciszek i jego towarzysze głosili ludziom wędrując od miasta do miasta. Dzieło św. Franciszka zaowocowało powstaniem zakonu Braci Mniejszych, Zakonu Ubogich Pań (z pomocą św. Klary) oraz Zakonu Świeckich. Święty Franciszek zmarł 3 października 1226 roku w Asyżu. Już dwa lata po śmierci został kanonizowany.

Święty Franciszek znany był z miłości do ubogich, chorych i potrzebujących pomocy oraz do wszystkich Bożych dzieł – żywiołów, roślin, zwierząt. Już w pierwszej biografii Świętego, napisanej w 1229 roku, pojawia się opis kazania do ptaków, które ze skupieniem słuchały jego słów.

Franciszek – imię męskie, z włoskiego francese – francuski.
Ikonografia: św. Franciszek przedstawiany jest w habicie, czasem ze stygmatami, często w otoczeniu ptaków. Inne jego atrybuty to krucyfiks, księga, baranek i ryba.
Patronat: liczne zgromadzenia zakonne, aktorzy, ekolodzy, niewidomi, ubodzy, więźniowie.
Według tradycji św. Franciszek zapoczątkował zwyczaj urządzania szopek bożonarodzeniowych. W noc Bożego Narodzenia, żeby modlić się i cieszyć z przyjścia Zbawiciela, ustawił na leśnej polanie żłóbek, obrazujący betlejemską stajenkę. Zwyczaj ten przyjął się najpierw w kościołach franciszkańskich, później stał się powszechny i trwa do dziś.
W dniu uroczystości św. Franciszka w niektórych kościołach praktykuje się święcenie zwierząt domowych.
Świętego Franciszka można zobaczyć na drzeworytach:MMP/E/5917, MB-E/1923, 7788 MEK

Justyna Masłowiec