Magowie ze Wschodu przybyli do Betlejem, żeby oddać hołd Dzieciątku i złożyć Mu dary – kadzidło – znak boskości, złoto oznaczające władzę i mirrę – symbol męczeństwa. Ewangelista Mateusz nie wspomina jednak ani ich liczby, ani imion, nie podaje także skąd przyszli prowadzeni światłem cudownej gwiazdy. Tradycja określa, że było ich trzech, w VI wieku mędrców nazwano królami, a w VIII wieku pojawiły się ich imiona – Kacper, Melchior i Baltazar. Według legendy po powrocie do ojczyzny przyjęli chrzest i ponieśli śmierć męczeńską w obronie wiary w Chrystusa. Jedno z podań jako miejsce spoczynku magów wskazuje Jerozolimę, skąd ich szczątki miały zostać przekazane do Mediolanu. Z Włoch relikwie Trzech Króli w 1164 roku trafiły do Kolonii, która za ich sprawą stała się jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych chrześcijaństwa. Dziś relikwie magów ze Wschodu przechowywane są w kolońskiej katedrze w relikwiarzu uznawanym za arcydzieło średniowiecznej sztuki złotniczej.

Z perspektywy teologicznej przekaz o przybyciu magów do Betlejem opisuje objawienie się Boga w Jezusie Chrystusie wszystkim narodom. Uroczystość Objawienia Pańskiego to jedno z najstarszych świąt w Kościele. Na Zachodzie obchodzono je już w IV wieku.

Święto Trzech Króli zamyka okres Bożego Narodzenia. Z dniem tym, zwanym „szczodrym”, w polskiej tradycji ludowej wiązały się liczne zwyczaje. Do domów przybywali kolędnicy, którzy śpiewali kolędy i składali życzenia. Za kolędę otrzymywali wypiekane na tę okazję rogale nazywane szczodrakami. Na północnym-wschodzie Polski rozdawano dzieciom upieczone z ciasta figurki zwierząt. W Małopolsce święcono wodę, której używano podczas zabiegów zabezpieczających przeciw czarom, burzom i wszelkim innym niepowodzeniom, a także kredę, mirrę (żywicę) i kadzidło. Podpaloną mirrą z kadzidłem okadzano dom, aby na cały rok zapewnić zdrowie jego mieszkańcom. W dzień Trzech Króli święcono także rodzinną biżuterię oraz złote i srebrne monety. Dziś w uroczystość Objawienia Pańskiego święcona jest kreda, którą opisuje się drzwi. Litery K+M+B w powszechnym przekonaniu są inicjałami Trzech Króli. W oficjalnym objaśnieniu znaczą jednak Christus Multorum Benefactor (Chrystus dobroczyńcą wielu) lub Chrystus Mansionem Benedicat (Niech Chrystus błogosławi to miejsce).

Kacper – imię pochodzenia perskiego, od gizbar – dostojny, wspaniały.
Melchior – imię hebrajskie. Melek or oznacza „Bóg jest moją światłością”.
Baltazar – imię pochodzenia semickiego. Beltszassar znaczy „niech Bel (bóstwo) chroni króla”.
Ikonografia: Trzej Królowie przedstawiani są najczęściej jako ludzie Wschodu, w barwnych, bogatych szatach, a od X wieku w koronach na głowach (wyobrażenie Pokłonu Trzech Króli zob. drzeworyt w bazie danych S/155/56/MT)

Justyna Masłowiec